Joseph Ratzinger / Benedykt XVI - Opera Omnia T. XII - Głosiciele Słowa i słudzy waszej radości

Tom składa się z trzech głównych części. Pierwsza jest w swej istocie dogmatyczna. Przedstawia teologię sakramentu święceń, ukazuje istotę kapłaństwa, kreśli genezę sacramentum ordinis, rozważa ujęcie Ofiary i kapłaństwa Chrystusa, a także przybliża obszerną teologię urzędu biskupa, teologię prezbiteratu i sprawę kształcenia kapłanów. Cała ta problematyka oddana jest w słowach tytułu tego tomu: Głosiciele Słowa. Są nimi ludzie powołani do tej służby Logosowi w sposób szczególny, sakramentalny - biskup i prezbiter - głosiciele nauki Chrystusa, a przez to zwiastuni radości odkupienia i radości życia wiecznego dla wszystkich wierzących.

Część druga zawiera medytacje o duchowości kapłańskiej. Jest to kontynuacja tytułu: Słudzy Waszej radości. Neoprezbiter Joseph Ratzinger umieścił na swoim obrazku prymicyjnym z 1951 roku wezwanie: "Nie jesteśmy panami waszej wiary, lecz sługami waszej radości". Jest to nawiązanie do zwrotu św. Pawła, który apostoła, kapłana Nowego Przymierza, nazywa "sługą naszej radości" (2 Kor 1,24). Kapłaństwo jest bowiem "wejściem w świat" i w posłannictwo Jezusa, jest przyjęciem na siebie pokory wiary i ryzyka służby, aby ostatecznie przygotować Panu lud doskonały. Kapłani, przez budzenie wiary i doprowadzenie ludzi do Boga jako realnej rzeczywistości w tym świecie, stają się "sługami naszej radości". Wiodą nas do Boga, który będzie radością naszego życia wiecznego. Teksty te stanowią wyśmienitą inspirację do medytacji czy rekolekcji kapłańskich.

Ostatnia, trzecia część, jest zbiorem wspaniałych kazań Josepha Ratzingera na temat kapłaństwa: dotyczących święceń kapłańskich, diakońskich, prymicji i jubileuszy. Mowy te odznaczają się bardzo intensywną inspiracją biblijną, ubogaconą przez obrazy z życia codziennego, pozwalające głębiej dotrzeć do istoty omawianej rzeczy.

Joseph Ratzinger - Benedykt XVI mówi w prezentowanym dziele także o takich interesujących tematach, jak: kapłański celibat, kwestia święceń kobiet, demokracja czy chrystokracja w Kościele, relacja kapłana i osób świeckich, sprawa wydziałów teologicznych i seminariów duchownych.

Życzeniem Benedykta XVI było, aby po tomie o liturgii (t. 11) ukazał się tom o kapłaństwie (t. 12). Widzimy tu przedziwną logikę tego zamysłu: Bóg na pierwszym miejscu, a następnie posługa kapłańska, która w swej istocie żyje głębią osobistej więzi z Chrystusem, by dalej krzewić tę więź wśród ludzi wierzących. Obydwa tomy Opera Omnia są doskonałym przygotowaniem do Roku Wiary, który rozpocznie się w całym Kościele 1 października tego roku.

Ks. prof. Krzysztof Góźdź
Redaktor edycji polskiej Opera Omnia



NAGRODA FENIKS 2013 w kategorii seria wydawnicza
za podjęcie i publikowanie w języku polskim Dzieł zebranych  Josepha Ratzingera, Ojca Świętego Benedykta XVI, jednego z największych teologów naszych czasów. Edycja pozostaje wzorcowa pod każdym względem, ukazująca zasadnicze nurty papieskiej myśli, skoncentrowanej na „duchu komunikacji" między światem ludzkim i boskim, ze szczególnym podkreśleniem wagi liturgii, zakorzenionej w podstawowym akcie wiary, a więc i w ludzkiej egzystencji.


Zobacz: Opera Omnia T. XI - Teologia liturgii 

SPIS TREŚCI

Od wydawcy

Wykaz skrótów

CZĘŚĆ A 
O TEOLOGII SAKRAMENTU ŚWIĘCEŃ

O istocie kapłaństwa 
Rozważanie wstępne. Problemy 
1. Ustanowienie nowotestamentalnego urzędu: apostolat jako uczestnictwo w posłannictwie Chrystusa 
2. Sukcesja apostołów 
3. Powszechne i szczególne kapłaństwo - Stary i Nowy Testament 
4. Wnioski dla współczesnego kapłana

Urząd duchowy a jedność Kościoła. Koreferat do wykładu Wilfrieda Joesta "Das Amt und die Einheit der Kirche" [Urząd i jedność Kościoła] 
I. Czym jest Kościół? 
II. Istota i egzystencja urzędu duchowego 
1. Podstawa w posłannictwie Chrystusa 
2. Początki urzędu duchowego w czasach Jezusa historycznego 
3. Dane u św. Pawła 
4. O dalszym rozwoju urzędu 
III. Urząd a jedność Kościoła 
1. Orzeczenie wczesnochrześcijańskie 
2. Rozwinięta katolicka forma urzędu 
3. Wynik

Kościelna nauka o sacramentum ordinis 
Uwaga wstępna 
1. Rewizja średniowiecza u Piusa XII 
2. Wkład Soboru Watykańskiego II 
a) Prezbiterat i episkopat 
b) Successio apostolica 
3. Sobór Trydencki

Ofiara, sakrament i kapłaństwo w rozwoju Kościoła 
Rozważania wstępne 
Podstawowa forma starożytnego Kościoła jako stałe kryterium 
Rozwój średniowieczny 
Protest Lutra 
Odpowiedź Trydentu 
Rozważania końcowe

Kapłan jako pośrednik i sługa Jezusa w świetle nowotestamentalnej Nowiny 
I. Pojęcie pośrednika w Nowym Testamencie 
II. Urzędy posługiwania w Nowym Testamencie 
1. Urząd apostolski 
2. Pozostałe kościelne urzędy posług 
III. Wnioski

Kapłaństwo mężczyzny - naruszenie praw kobiety?

Granice kościelnej władzy. Wprowadzenie do listu apostolskiego "Ordinatio sacerdotalis" (1994) 
Dokument w kontekście nowszych wypowiedzi Urzędu Nauczycielskiego 
Przyczyna najnowszej ingerencji Urzędu Nauczycielskiego 
Wiążący powód przedłożonej nauki i kilka aspektów jej znaczenia dla Kościoła 
Metodologiczne założenia i autorytet tekstu 
Najważniejsze aktualne implikacje doktryny

O celibacie katolickich kapłanów. Stanowisko do artykułu ks. prałata prof. dr. Richarda Egentera "Erwägungen zum Pflichtzölibat" [Rozważania nad obowiązkowym celibatem]

Demokratyzacja Kościoła? 
Wstęp 
I. Pojęcie demokracji jako punkt wyjścia 
1. Demokracja totalna 
2. Państwo konstytucyjne 
II. Demokratyczna interpretacja podstawowych elementów pojęcia Kościoła 
1. Różnorodne pojęcia częściowe 
2. "Lud Boży" 
3. Kwestia "struktury synodalnej" 
III. Możliwości i zadania 
1. Ograniczenie zakresu urzędu duchowego 
2. Podmiotowy charakter wspólnot: kwestia obsadzania urzędów przez wybory 
3. Kolegialna struktura Kościoła 
4. "Głos ludu" jako instancja Kościoła

Demokratyzacja Kościoła - trzydzieści lat później

Bez urzędu wolni dla świata. Wywiad dla tygodnika "Rheinischer Merkur", 1987

Każdy ma swoje zadanie. Kilka uwag do Instrukcji o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów (1997)

O TEOLOGII URZĘDU BISKUPA

Prymat, episkopat i successio apostolica 
1. Nauczanie Kościoła na temat prymatu i episkopatu 
2. Ogólne rozważania nad istotą successio apostolica 
3. Successio papalis i successio episcopalis - wzajemna relacja i różnica

Pastoralne implikacje doktryny o kolegialności biskupów 
I. Podstawy dogmatyczne 
1. "Kolegialność" apostołów 
2. Kolegialny charakter duchowego urzędu w Kościele starożytnym 
3. Kolegialność biskupów i prymat papieża 
II. Implikacje pastoralne wypowiedzi dogmatycznej 
1. "Ja" i "my" w Kościele 
2. Mistyczne i eucharystyczne Ciało Chrystusa 
3. Jedność w wielości 
4. Odnowa wychodząca od początków - w kierunku nadziei

Biskup i Kościół. Jubileusz 10-lecia święceń biskupich Rudolfa Grabera

Biskup jest niosącym Chrystusa. Przemówienie podczas własnych święceń biskupich, 1977

Biskup musi być także teologiem. Wywiad dla Radia Watykańskiego1977

Przedmowa do: Rudolf Graber, "Stärke deine Brüder. Predigten - Ansprachen - Vorträge" [Umocnij Twoich braci. Kazania - przemowy - wykłady], Regensburg 1978

Episcopale munus. Wstęp do księgi jubileuszowej dla biskupa Joannesa Gijsena

Drogowskaz wiary. Mowa z okazji święta emerytowanego biskupa Ratyzbony Rudolfa Grabera, 1983

Misja biskupa i teologa w obliczu problemów moralności naszych czasów. Wykład podczas warsztatów dla biskupów w Dallas, USA, 6-9 lutego 1984 roku: o pytaniach teologii moralnej 
I. Cztery źródła poznania moralnego i ich problemy 
1. Redukcja do "rzeczowości"? 
2. Subiektywność i sumienie 
3. Wola Boża i jej objawienie 
4. Wspólnota jako źródło moralności 
II. Dwa główne problemy: sumienie i rzeczowość 
1. Czym jest sumienie i w jaki sposób przemawia? 
2. Natura, rozum i rzeczowość 
III. Zastosowania 
1. Biskup jako nauczyciel moralności 
2. Zadania teologa moralisty 
3. Relacja biskupa i teologa 
4. Krytyka Urzędu Nauczycielskiego: jej reguły i granice

Osobiste spotkanie jest niezastąpione. Przemówienie do biskupów peruwiańskich, 1986

Jaki powinien być dzisiaj biskup? Rozważania z okazji jubileuszu biskupiego 
1. Obrazy biblijne 
a) Pasterz 
b) Rybak 
2. Cnoty dzisiejszego biskupa 
a) Wiara 
b) Mądrość 
c) Męstwo

O władzy nauczania biskupów

Paliusz - znak katolickiej jedności i szerokości. Kazanie z okazji przekazania paliusza arcybiskupowi Ederowi w Salzburgu, 1989

Biskup - głosiciel i stróż wiary 
I. Podstawy biblijne 
1. Mowa pożegnalna w Milecie (Dz 20,17-38) i zachęta dla duszpasterzy w Pierwszym Liście św. Piotra (5,1-4) 
2. Preskrypt Listu do Rzymian (Rz 1,1-7) 
3. Spojrzenie na listy pastoralne 
II. Posługa biskupa dla wiary dziś - cztery trudności i odpowiedzi dla nich 
1. Wolność i związanie 
2. Orientacja w zamęcie specjalizacji 
3. Pokój w Kościele i zmagania o ochronę wiary 
4. Dobro wiary 
Końcowe spostrzeżenia dotyczące uświadamiania sobie wiary

O TEOLOGII PREZBITERATU

Pytanie o sens posługi kapłańskiej 
I. Zaduma biblijna 
1. Koniec starego kultu według Listu do Hebrajczyków 
2. Nowy początek i jego korzenie w chrystologii 
3. Konkretyzacja w pojęciu apostolatu 
4. Urząd jako wikariat 
II. Wypowiedzi Soboru 
1. Urząd nauczycielski i urząd kapłański 
a) Współprzenikanie się słowa i sakramentu 
b) Wymóg słowa 
c) Eucharystia jako przepowiadanie 
d) Urząd a jedność Kościoła 
2. Urząd pasterski 
3. Kapłan i osoba świecka 
4. Asceza i posługa 
5. Nieodwołalność urzędu kapłańskiego

Kapłan na przełomie czasów 
Doświadczenie przełomu 
Nowa koncepcja 
Krytyczne pytania 
Chrystokracja - demokracja? 
Posługa apostoła 
Apostoł i prezbiter 
Kryteria i imperatywy

Urząd kapłański

Nasza kapłańska posługa. Przemowa do kapłanów w Ekwadorze, 1978

Słowo wstępu do: Dimitrij Dudko, "Ein ungeschriebens Buch. Aufzeichnungen eines russischen Priesters" [Niepisana książka. Zapiski rosyjskiego kapłana], Graz 1978

Kto ma oceniać grzechy, musi je także znać. Wyjaśnienie motu proprio "Misericordia Dei" (2002)

KSZTAŁCENIE KAPŁANÓW

"Być budowani jako duchowa świątynia". Rozważania do 1 P 2,5

Przygotowanie do posługi kapłańskiej. Wykład z okazji 400-lecia Seminarium Duchownego w Würzburgu 
Dać się budować jako duchowa świątynia: formacja rodziny Bożej 
Pasja prawdy 
Dom i świątynia: posługa Słowu, które stało się ciałem 
Słowo i sakrament - miejsce kultu

Pytania dotyczące kształcenia kapłanów w Niemczech 
Uwaga wstępna 
1. Problemy 
2. W poszukiwaniu odpowiedzi 
a) Dalszy rozwój wydziałów i pokrewnych ośrodków 
b) Znaczenie seminarium duchownego

Przedmowa do: Walter Friedberger, Franz Schnider (red.), "Theologie - Gemeinde - Seelsorger" [Teologia - wspólnota - duszpasterz], München 1979

CZĘŚĆ B 
SŁUDZY WASZEJ RADOŚCI MEDYTACJE O DUCHOWOŚCI KAPŁAŃSKIEJ

Słudzy Waszej radości. Medytacje o duchowości kapłańskiej

Wstęp

I. Zawsze znajdą się ziarna, które dojrzeją, by wydać plon. "Siewca wyszedł siać..." (Łk 8,4-15) 
Wśród oskarżeń i zniechęcenia 
Siewca słowa dziś 
Rozpoznać bliskość Boga 
Być pszenicznym ziarnem Boga

II. Poddać się Jego woli. "Pójdź za Mną!" (Łk 9,51-62) 
"Zostać wziętym" 
Ogień, który odnawia 
Wyjść poza to, co własne 
Tej godziny nie da się przełożyć 
Mieć odwagę być blisko Ognia 
Zwiastować radość

III. Zawierzyć Mu we wszystkim. "I wielu cieszyć się będzie..." (Łk 1,5-17) 
Usłyszana i wysłuchana modlitwa 
Modlitwa - droga dla nas samych 
"Nie puszczę cię..." 
Co powinniśmy czynić? 
Zaprowadzać pokój 
Z radością i weselem

IV. Bez Niego wszystko daremne. "Idę łowić ryby" (J 21,1-14) 
Na Jego słowo 
Dać wszystko, by otrzymać wszystko 
Pełnia i jedność

V. Posługa świadka. "To jest Pan" (J 21,1-19) 
Bóg odpowiedział 
Co czyni świadkiem? 
Co powinien czynić świadek? 
Pasterzować 
Naśladować 
Dać się poprowadzić tam, dokąd nie chcesz

VI. Na początku jest słuchanie. "I przywołał do siebie tych, których sam chciał" (Mk 3,13-19) 
Wyszedł na górę 
...i przywołał do siebie tych, których wybrał 
Ustanowił Dwunastu... 
...aby byli z Nim... 
Być przy Nim w modlitwie 
Przepowiadać i mieć władzę 
Otrzymać za to stokrotnie więcej

VII. O duchowości kapłańskiej. "Na Twoje słowo" (Łk 5,1-11) 
Odbicia obrazu kapłana w opisach powołań Łk 5,1-11 i J 1,35-42 
Duchowość kapłańska w Psalmie 16 [15] 
Dwa zasadnicze wnioski z tekstów biblijnych 
a) Jedność obu Testamentów 
b) Wymiar sakralny i świecki 
Myśl końcowa: dawać i otrzymywać (Mk 10,28-31)

CZĘŚĆ C 
KAZANIA

Oleje święte - znak uzdrawiającej mocy Boga i jedności diecezji. Missa chrismatis 1978

W przestrzeni tchnienia Jego Ducha stać się "uduchowionymi duchownymi" (Johann Michael Sailer). Missa chrismatis 1979

Eucharystia i Zesłanie Ducha Świętego jako źródło Kościoła. Missa chrismatis 1981

Oddając siebie, odnajdujemy także siebie samych. Pożegnanie z kapłanami i diakonami 1982

O chrześcijaństwo, które unosi. Z okazji głównego święta Wspólnoty Braci Salwatorianów w Straubing, 1998

KAZANIA WYGŁOSZONE Z OKAZJI ŚWIĘCEŃ KAPŁAŃSKICH

Działać "in persona Christi" - o potrójnym urzędzie kapłana. Fryzynga 1977

Gesty w liturgii święceń kapłańskich - nałożenie rąk i namaszczenie rąk. Uroczystość święceń pięciu kapłanów z zakonu jezuitów w Monachium, 1977

Z Chrystusem stać się darem ofiarnym dla zbawienia ludzi. Fryzynga 1978

Dać odpowiedź życia - przykład błogosławionego Maksymiliana Kolbego. Fryzynga 1979

Piotr - prawzór kapłańskiego posłannictwa. Fryzynga 1981

Kapłan zakonny - człowiek modlitwy za lud. Mariawald 1991

Wejść w tajemnicę pszenicznego ziarna. Rzym, Bazylika św. Pawła za Murami 1993

"Przygotowałeś mi Ciało". Porto Santa Rufina, La Storta (Rzym) 2000 
Na Jego piersi 
Nowy pokarm 
Przemiana świata

KAZANIA WYGŁOSZONE Z OKAZJI ŚWIĘCEŃ DIAKONATU<