Ks. Augustyn Barruel - Święte tajemnice masonii sprofanowane

Dziwny fenomen, że dowcip ludzki, który wsparty wrodzoną ciekawością odkrył tak wiele interesujących tajemnic, to w umysłowym, to w fizycznym, to na koniec w moralnym i politycznym rzeczy światowych składzie, mógł przecież ledwo nie do dziś dnia leżeć w grubej nieznajomości sławnych franç-masonii sekretów. Tak wiele lat upłynęło egzystencji tego chlubnego bractwa, do tak wysokiego stopnia i w liczbie, i w reputacji wzniosło się pod oczami naszymi, tak wiele nasłuchaliśmy się panegiryków o jego heroicznych cnotach, o jego ludolubczych przymiotach i rzadkich charakterach w ludzkiego towarzystwa porządku; tymczasem sekrety franç-masońskie nie przestały być dla nas sekretami. Wyraźne nawet skutki tych czarodziejskich sprężyn nie mogły nas doprowadzić do zgłębienia ich mechanizmu. Widzieliśmy, że magnes ciągnął żelazo, że elektryczna machina sypała z wody ognie, ale nie pojmowaliśmy ukrytych przyczyn sprawujących te dziwy. Więcej jeszcze, choć czasem za pilnym roztrząsaniem do ich natury doprowadził nas rozum, nie mając jednak powierzchownego dowodu ku poparciu prawdy sztuką rozumowania odkrytej, musieliśmy chwycić się sceptycyzmu. Nie mówię na pamięć, jestem sam sobie świadkiem. Już od lat kilkunastu, przez różne refleksje, stosunki i kombinacje okolicznościom, które zdarzało się słyszeć i czytać o braciach franç-masonach, doszedłem i sekretów tej sekty, i całe ich tłumaczenie najdokładniej stawiało mi się w głowie; ale że nie było praktycznego dokumentu, na którym by się zasadziła sentencja, moja prawda, chociaż bardzo rzetelna, nie mogła nazwać się tylko prostym domysłem.